بازیابی رودیوم از محلول لیچینگ کاتالیست اگزوز خودرو به روش سمنتاسیون توسط پودر مس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده فنی و مهندسی، گروه فرآوری مواد معدنی، دانشجوی دکتری فرآوری مواد معدنی

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس - رییس پژوهشکده تربیت مدرس

3 دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده فنی و مهندسی، گروه فرآوری مواد معدنی، دانشیار گروه فرآوری مواد معدنی

4 دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی شیمی، گروه مهندسی نفت-مخازن هیدروکربوری، استادیار گروه مهندسی نفت-مخازن هیدروکربوری

چکیده

رودیوم فلزی از فلزات گروه پلاتین (PGM) است و خاصیت کاتالیستی ویژه‌ای در احیای گازهای اکسید نیتروژن (NOX) به نیتروژن دارد. بنابراین امروزه بیش از 80 درصد رودیوم دنیا در تولید کاتالیستهای خودرو مصرف می‌شود. اما رودیوم یکی از کمیاب‌ترین عناصر پوسته زمین است و ذخایر طبیعی آن بشدت محدود می‌باشد و در نتیجه تلاش برای بازیابی آنها از منابع ثانویه اجتناب ناپذیر است. در این پ‍ژوهش کاتالیست اگزوز خودرو در فرآیند لیچینگ توسط HCl و در حضور HNO3 حل شد. توسط نرم‌افزار Phreeqc گونه و کمپلکس-های رودیوم تشکیل شده شناسایی شد. بازیابی رودیوم از محلول لیچینگ حاوی منیزیم، منگنز، سرب، نیکل، آهن و آلومینیوم توسط فرآیند سمنتاسیون با پودر فلزی مس انجام شد. در دمای محیط، دور همزن 150 دور بر دقیقه، نسبت استوکیومتری Cu به Rh برابر 15 و در مدت زمان 240 دقیقه حدود 70% از رودیوم بر روی ذرات پودر مس سمنته شد. با افزایش دما به 60 درجه سانتی‌گراد، میزان بازیابی افزایش یافت و به بالاتر از 95% رسید که قابلیت بالای فرآیند سمنتاسیون رودیوم را نشان می‌دهد. همچنین آنالیز SEM/EDAX تشکیل رودیوم در حضور مس را تایید کرد و ساختار محصول سمنته شده را دندریتی و بصورت چند لایه‌ای فشرده با خلوص 87 درصدی رودیوم نشان داد..

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rhodium recovery from automobile exhaust catalyst leaching solution in the process of cementation by copper powder

نویسندگان [English]

  • Masoud Hasani 1
  • Ahmad Darban 2
  • S.M.Javad Koleini 3
  • Amir Saeedi 4
1 PhD student, Faculty of Engineering, Mineral Processing Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2
3 Associate Professor, Faculty of Engineering, Mineral Processing Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Faculty of Chemical Engineering, Petroleum Reservoir Engineering Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Rhodium pertains to the platinum-group metals (PGM) and has a special catalytic activity to reduce nitrogen oxides (NOx) to N2. Hence, more than 80% of total rhodium demand is now used for the production of autocatalysts. As regards, rhodium is one of the rarest elements in the earth's crust and its natural resource deposits are strictly limited, so, their recycling process from secondary resources must be considered. In this study, car exhaust catalyst, in the presence of HNO3 and HCl was dissolved by the leaching process. All species and rhodium complexes formation were analyzed by Phreeqc software. The recovery of rhodium from leach solution containing Mg, Mn, Pb, Ni, Fe and Al was done through cementation with metallic copper powder. At an ambient temperature, a stirrer speed of 150 rpm, a stoichiometric ratio of Cu to Rh 15 and at a time of 240 minutes about 70% of rhodium on copper powder particles were recovered. By increasing the temperature to 60 ° C, the rate of recovery increased up to 95 percent and cementation of rhodium was shown to be a feasible process to achieve a high degree of rhodium recovery. Analysis SEM / EDAX confirmed rhodium formed in the presence of copper by the dendritic and multi-layer structures with a purity of 87 percent rhodium.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhodium
  • Cementation
  • Recovery
  • Copper Powder

مراجع

[1] Z. Xiao, A.R. Laplante, 2004, "Characterizing and recovering the platinum group minerals – a review", Minerals Engineering, V 17, pp 961-968.
 
[2] C.H. Kim, S.I. Woo, S.H. Jeon, 2000, “Recovery of platinum-group metals from recycled automotive catalytic converters by carbochlorination”, Ind. Eng. Chem. Res, V 39, pp 1185–1192.
 
 
[3] S. Steinlechner, J. Antrekowitsch, 2015, "Potential of a Hydrometallurgical Recycling Process for Catalysts to Cover the Demand for Critical Metals, Like PGMs and Cerium", The Minerals, Metals & Materials Society, V 67, pp 406-411.
 
 [4]  F.L. Bernardis, R.A. Grant, D.C. Sherrington, (2005), “ A review of separation of the platinum-group metals through their chloro-complexes”, React. Funct.Polym, V 65, pp 205–217.
]5[ م. م. پورامینی، خ. درزی­نژاد، 1392، "سینتیک و مکانیسم واکنش­های معدنی"، چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
 [6] B. Gupta, I.Singh, H. Mahandra, 2014, “Extraction and separation studies on Pt(IV), Ir(III) and Rh(III) using sulphur containing extractant Separation and Purification Technology”, V 132, pp102–109.
 [7] A. Jaree, N. Khunphakdee, 2011, “Separation of concentrated platinum(IV) and rhodium(III) in acidic chloride solution via liquid–liquid extraction using tri-octylamie, Journal of Industrial and Engineering Chemistry, V 17, pp243–247.
[8] N. Nikoloski, K.L. Ang, D Li, 2015, “Recovery of platinum, palladium and rhodium from acidic chloride leach solution using ion exchange resins, Hydrometallurgy, V 152, pp 20–32.
 
[9] P.P. Sun, J.Y. Lee, M.S. Lee, 2012, “Separation of platinum(IV) and rhodium(III) from acidic chloride solution by ion exchange with anion resins”, Hydrometallurgy, V 114, pp200–204.
 
 [10] H. Kalal, H.A. Panahi, H. Hoveid, M. Taghiof, M. Taheri, 2012, “Synthesis and application of Amberlite xad-4 functionalized with alizarin red-s for preconcentration and adsorption of rhodium (III)” Iranian Journal of Environmental Health Science & Engineering, pp 9-7.
 
[11] O. Saltabas, M. Teker, A. Dover, E.S.  Atay, 2012, “Removal of Rhodium (III) from Aqueous Solution by Na- and K-Treated Clinoptilolites”, Water, Air, & Soil Pollution, V 223, pp 411-419.

[12] T. Akkaya, M. Gulfen, U. Olgun, 2013, “Adsorption of rhodium(III) ions onto poly(1,8-diaminonaphthalene) chelating polymer: Equilibrium, kinetic and thermodynamic study, Reactive and Functional Polymers, V 73, pp 1589–1596.

[13] A. Uheid. M. Iglesias, C. Fontas, M. Hidalgo, V. Salvado, Y. Zhang, 2006, “Sorption of palladium(II), rhodium(III), and platinum(IV) on Fe3O4 nanoparticles”, Journal of Colloid and Interface Science, V 301, pp 402–408.
 
[14] J. Moon, Y. Han, C. Jung, E. Lee, B. Lee, 2006, “Adsorption of rhenium and rhodium in nitric acid solution by Amberlite XAD-4 impregnated with Aliquat 336”, Korean Journal of Chemical Engineering, V 23, pp 303-308.
 
[15] C. Nowottny, W. Halwachs, K. Schugerl, 1997, “Recovery of platinum, palladium and rhodium from industrial process leaching solutions by reactive extraction”, Separation and Purification Technology, V 12, pp 135–14.
 
]16[ هیدرومتالورژی (عمل­آوری محلولهای لیچینگ)، تالیف فتحی حبشی، ترجمه م. عبداللهی، ض. شفایی، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود، 1385.
 
[17] M. Karavasteva, 2010, "Kinetics and deposit morphology of gold cemented on magnesium, aluminum, zinc, iron and copper from ammonium thiosulfate–ammonia solutions", Hydrometallurgy, V 104, pp 119–122.
 
[18] S. S. Djokic, 1996, "Cementation of Copper on Aluminum in Alkaline Solutions", J. EIectrochemi. Soc., V 143, pp 1300-1306.
 
[19] B.George, G. Gaylard, E. Lewis, 2009, "Mechanism of rhodium (III) co-precipitation with copper sulfide (at low Rh concentrations) incorporating a new cationic substitution reaction path", Hydrometallurgy, V 96, pp 235–245.
 
[20] S. Aktas, 2011, "Rhodium recovery from rhodium-containing waste rinsing water via cementation using zinc powder", Hydrometallurgy, V 106, pp 71–75.
 
]21[ م. حسنی، ا. خدادادی، س.م کلینی، 1394، "بازیابی انتخابی پلاتین از کاتالیستهای مستعمل اگزوز خودرو بکمک نانوذرات مگنتیت با پوشش سطحی سیلیکاته"، نشریه علوم و مهندسی جداسازی، دوره 7، شماره 2، ص 84-75.
 
[22] M.L. Free, 2013, "HYDROMETALLURGY; Fundamentals and Applications", John Wiley & Sons, Inc., ISBN 978-1-118-23077-0, Hoboken, New Jersey.
 
[23] Cynthia G. Zoski, 2007, "Handbook of Electrochemistry", New Mexico State University Department of Chemistry and Biochemistry, USA Elsevier, Oxford OX5 1GB, UK.
 
[24] B. Beverskog, 1998, "Pourbaix diagrams for the system copper-chlorine at 5–100 °C", Sweden Ignasi Puigdomenech Studsvik Eco & Safety ABS-611 82.
 
[25] N.Amin, E. El-Ashtoukhy, O. Abdelwahab, 2007, "Rate of cadmium ions removal from dilute solutions by cementation on zinc using a rotating fixed bed reactor, Hydrometallurgy, V 89, pp 224–232.
 
[26] F. Farahmand, D. Moradkhani, M. S. Safarzadeh, F. Rashchi, 2009, "Optimization and kinetics of the cementation of lead with aluminum powder", Hydrometallurgy, V 98, pp 81–85.S.
 
[27] G.P. Power, M. RitchieA, 1976, "A Contribution to the Theory of Cementation (Metal Displacement) Reactions", Aust. J. Chem., V 29, pp 699-709.
 
[28] D. Pletcher, F.C.Walsh, 1993, "Industrial Electrochemistry", originally pub1ished by Blackie Academic & Professional, Macmillan India Ltd, Bangalore 560 025.
 
[29] E. Nassef, Y. El-Taweel, 2015, "Removal of Copper from Wastewater by Cementation from Simulated Leach Liquors", Chemical Engineering & Process Technology, V 6, pp 1-6.
 
[30] A. Nosier, 2003, "Removal of Cadmium Ions from Industrial Wastewater by Cementation, Chemical & Biochemical Engineering, V 17, pp 219–224.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 فروردین 1395
  • تاریخ پذیرش: 01 فروردین 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار